“Słowianie są skorzy do zaczepki i gwałtowności i gdyby nie ich niezgoda wywołana mnogością rozwidleń ich gałęzi i podziałów na szczepy, żaden lud nie zdołałby im sprostać w sile.” Te słowa, zapisane ponad tysiąc lat temu przez Ibrahima ibn Jakuba, są jednym z najbardziej znanych i najczęściej cytowanych opisów słowiańskiej natury - opisem rzadko (o ile w ogóle) kwestionowanym.

Ostatnio na Facebooku śledziłam dyskusję o duszy w wierzeniach Słowian, że szczególnym zwróceniem uwagi na zagadnienia czasu jej formowania się. Jak to zwykle bywa z tego rodzaju dyskusjami w przeciągu kilku komentarzy temat zboczył na aborcję, ochronę życia poczętego i planowanie rodziny. Znów – jak to zwykle bywa – treść niektórych komentarzy sugerowała, że część dyskutantów bardziej lub mniej świadomie pozostaje pod wpływem idei judeochrześcijańskich. Dlatego też postanowiłam rozważyć zagadnienie duszy w wierzeniach Słowian i postarać się odplątać warstwy judeochrześcijańskiej indoktrynacji od prawdziwej słowiańskiej tradycji.

Kult przodków był (i wciąż pozostaje) jednym z najważniejszych filarów kultury Słowian. Nasi przodkowie czcili swoich zmarłych między innymi poprzez organizowanie obrzędowych biesiad, w czasie których przywoływano zmarłych, karmiono ich, proszono o radę i błogosławieństwo. Początkowo w czasie tych biesiad pośrednikiem pomiędzy żywymi i zmarłymi był kapłan (żerca, wołchw), który, po chrystianizacji Słowian zastąpiony został przez dziada – wędrownego pieśniarza. Trudno powiedzieć, co było pierwsze - nazwa uroczystości (Dziady), czy też nazwa, pod którą znani byli wędrowni pieśniarze (dziady), jednak nie ulega wątpliwości, że i jedno i drugie odgrywało niezwykle ważną rolę w kulturze Słowian. Funkcja dziada-wędrownego pieśniarza była znana jeszcze w XIX wieku a Dziady-obyczaj zachowany został do dziś, po inkorporacji tej tradycji w Chrześcijański rok obrzędowy.

Dlaczego kultura popularna jest taka popularna? Co sprawia, że proste, przewidywalne i często odtwórcze melodie, teksty, obrazy czy filmy zdobywają niewyobrażalną wręcz popularność, gromadzą rzesze fanów i zarabiają kupę pieniędzy? Powodów jest z pewnością wiele, ale główną przyczyną popularności pop-kultury jest właśnie jej... popularność - nie w znaczeniu "powszechny rozgłos i uznanie społeczne", ale w mniej powszechnym rozumieniu tego słowa: "przystępność, zrozumiałość, dostępność; prostota, bezproblemowość".